VAN’DA KENEYE DAHA AZ RASTLANIYOR AMA…

Prof. Dr. Süleyman Kozat  Van ilinde kene hakkında şehrivan gazetesi ile görüşlerini paylaştı,

Vanlılar dikkat! Van’da ölümlü vaka olmasa da endişe var!

Yaz aylarının gelmesiyle Türkiye genelinde kene ısırmalarına bağlı Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) vakaları artarken, tarım ve hayvancılığın yoğun olduğu Van’da henüz ölüm yaşanmadı. Buna rağmen birçok ilde olduğu gibi Van’da da endişeli bekleyiş sürerken Şehrivan konuyla ilgili uzman isimlerden son bilgileri aldı. Uzmanlar kentte ölümlü vaka olmasa da kentin tarım ve hayvancılık ile olan ilgisinden dolayı dikkatli olunması gerektiğini vurguladı.

Yaz aylarının başlamasıyla birlikte, Türkiye’nin dört bir yanından Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA)’ne sebebiyet veren kene kaynaklı ölüm haberleri gelmeye başladı. Birçok şehirde kene ısırığı kaynaklı ölümler artarken, vakalar yalnızca kırsal bölgelerde değil, şehir merkezlerinin çevresinde de görülmeye başladı. Sağlık Bakanlığı’nın 2025 KKKA Vaka Yönetim Rehberi verilerine göre 2020-2024 yılları arasında KKKA nedeniyle 256 kişi hayatını kaybederken sadece 2025 yılının ilk 6 ayında ise Türkiye genelinde İstanbul, Tokat, Kayseri, Sivas ve Erzurum başta olmak üzere 7 bin 801 kene ısırığı vakası bildirildi.

VAKALAR VAN’DA DA ENDİŞE YARATTI

Bu vakaların en az 13’ü ölümle sonuçlanırken son olarak Sivas, Kayseri ve Çorum’dan gelen haberlerle birlikte ölü sayısının 18’e ulaştığı bilgisi edinildi. Vakaların da endişenin de her geçen gün arttığı süreçte gözler tarım ve hayvancılık kenti olan Van’a da çevrildi. Bu yıl herhangi bir ölümlü vaka olmasa da uzmanlardan vatandaşa uyarı geldi. Konuyla ilgili Şehrivan’a konuşan Van YYÜ Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Öğretim Üyesi ve Van Bölgesi Veteriner Hekimler Odası Başkanı Prof. Dr. Süleyman Kozat, kene ısırması vakalarına karşı uyarılarda bulunup tarım ve hayvancılık kenti olan Van’a önemli uyarılarda bulundu.

BU YAZ SAYISI DAHA FAZLA!

Kozat, yaz aylarının gelmesiyle birlikte keneden bulaşan hastalıkların gündem olmasını değerlendirerek, “Yaz mevsiminin başlamasıyla birlikte, kene ısırıkları sonucu bulaşan hastalıklar tekrar gündeme gelmeye başladı. Özellikle Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) olarak bilinen hastalık, Türkiye genelinde bazı bölgelerde yaygın olarak görülüyor. Ülkemizde halk arasında kene, sakırga, yavsı, kerni gibi isimlerle bilinmektedir. Keneler zorunlu kan emici artropodlar olup dünyanın her bölgesinde yaşamaktadırlar. Keneler morfolojik olarak diğer artropodlardan farklı olup, vücutları tek bir parçadan oluşmuştur. Vücudun ön tarafında ağız organelleri yer almaktadır. Günümüzde yeryüzünde yaklaşık 850 kene türü bilinmektedir” dedi.

VAN’DA KENEYE DAHA AZ RASTLANIYOR AMA…

Van’da kenenin diğer bölgelere göre daha az görüldüğüne dikkat çeken Kozat, “Van özelinde yapılan çalışmada hastalığın görülme oranı yaklaşık yüzde 1 seviyesinde olduğu ifade ediliyor. Ancak ülke geneline bakıldığında Karadeniz ve İç Anadolu bölgelerinde daha yüksek oranlarda karşılaşıldığı bildiriliyor. Hastalığın yayılmasında en önemli etken, “Hyalomma marginatum” adı verilen bir kene türü. Bu türün Van bölgesinde daha az görülmesi, hastalığın burada daha sınırlı olmasının temel nedenlerinden biri olarak değerlendiriliyor” ifadelerini kullandı.

VAN’DA ÖLÜMLÜ VAKA OLMASA DA ENDİŞE VAR!

Kozat, Van’da kenelerin neden daha az görüldüğünü dile getirerek şunları söyledi: “Van bölgesi, iklimsel koşullar açısından kenelerin yoğun bulunduğu bölgelerden ayrışıyor. Özellikle 20°C’nin altındaki sıcaklıklarda keneler daha az görülüyor. Bu durum, Van için doğal bir avantaj oluşturuyor. Ayrıca, bölgede yapılan bazı çalışmalarda hayvanlarda antikor tespit edilse de bu her zaman hastalığın aktif olarak bulunduğu anlamına gelmiyor. Zira bu hayvanların başka illerden (örneğin Diyarbakır ya da Urfa) getirilmiş olma ihtimali de bulunuyor.”

HAYVANCILIKLA UĞRAŞANLAR DAHA FAZLA RİSK ALTINDA

Kırsal kesimde yaşayan vatandaşların risk altında olduğunu belirten Kozat, “Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, genellikle enfekte kenelerin insanları ısırmasıyla bulaşıyor. Bu keneler çoğunlukla koyun, keçi, sığır gibi hayvanlarda ve bazı yabani hayvanlarda bulunuyor. En önemli taşıyıcılardan biri ise tavşan olarak biliniyor. Kırsal kesimlerde yaşayan, hayvancılıkla uğraşan bireyler hastalık açısından daha büyük risk altında. Çünkü keneler, özellikle çalılık ve otluk alanlarda yaygın bulunuyor. Bu ortamlarda çalışan ya da dolaşan insanlar, enfekte kenelerle temas ettiklerinde hastalığa yakalanabiliyor” diye aktardı.

“GEREKLİ ÖNLEMLERİN ALINMASI BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR”

Kozat, vatandaşların ne gibi önlemler alması gerektiğini ifade ederek, “Hayvancılıkla uğraşanların yılda en az iki kez hayvanlarını parazit ilaçları (askarisit) ile ilaçlaması gerekiyor. Ayrıca tarım yapılan alanlarda, özellikle çalılık bölgelerde arazi işlenirken daha derinden sürüm yapılmasını tavsiye ediyoruz. Piknik gibi doğayla temasın yoğun olduğu etkinliklerde ise “repellent” olarak bilinen kene kovucu solüsyonların kullanılması büyük önem taşıyor. Keneler bu maddelerin kokusundan rahatsız olduğu için insanlara yaklaşmıyor. Ayrıca açık alanlarda mümkünse açık renkli kıyafetler giymek, pantolon paçalarını çorap içine almak gibi önlemler de öneriliyor. Ancak bu tür önlemlerin kırsal bölgelerde halk tarafından her zaman uygulanamadığı da bir gerçek. Sonuç olarak; bölgede vaka sayısı düşük olsa da, yaz aylarında dikkatli olunması ve gerekli önlemlerin alınması büyük önem taşıyor” şeklinde konuştu.

KOZAT: VAN’DA AZ GÖRÜLSE DE VATANDAŞLARIMIZ DİKKATLİ OLMALI

Kozat, Van’da her ne kadar kene vakaları az görülse de vatandaşların dikkatli olması gerektiğini vurgulayarak, “Van’da kene vakalarının az görülmesi, hastalığın hiç olmayacağı anlamına gelmiyor. İklim koşulları ve kene türlerinin yaygınlığı Van için bir avantaj oluştursa da özellikle hayvan hareketliliği, göçler ve mevsimsel değişiklikler bu riski her zaman canlı tutuyor. Bu nedenle hem vatandaşların hem de üreticilerin dikkatli olması, gerekli koruyucu önlemleri alması hayati önem taşıyor. Unutulmamalı ki, kene kaynaklı hastalıklar erken teşhisle kontrol altına alınabilir, ihmal edildiğinde ise ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir" dedi.

KENE ISIRMASININ BELİRTİLERİ NELER?

Kene ısırmasının belirtilerini açıklayan Kozat, “Kene ısırması sonrası hastalık genellikle hafif ateşle başlıyor. İlk 4 saat içinde ateş yükseliyor ve bir gün içinde daha belirgin hale geliyor. Kuluçka süresi 1 ila 12 gün arasında değişse de, en riskli dönem genellikle ilk 1-4 gün arasındaki süreçtir. Virüs, insan vücudunda damar iç yüzeyini etkileyerek kanamalara neden oluyor. Bu nedenle hastalık, adından da anlaşılacağı üzere kanamalı bir tabloyla seyredebiliyor. Cilt altı kanamaları, ödemler ve ileri vakalarda ensefalit gibi ağır nörolojik bulgular görülebiliyor. Bu tür belirtilerle karşılaşıldığında mutlaka en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekiyor” dedi.

KENE ISIRMASINDA NE YAPILMALI?

Kene ısırmasında ne yapılması gerektiğini açıklayan Kozat, “En sık yapılan ve tehlikeli hatalar: Kenenin üzerine sigara basmak ya da çakmakla yakmak. Kolonya, asit gibi maddeler dökmek. Keneyi peçete gibi materyallerle bastırarak çıkarmaya çalışmak. Bu tür müdahaleler keneyi strese sokarak kusmasına neden olur. Kene kusarsa, taşıdığı virüsü doğrudan insanın kan dolaşımına bırakabilir ve bu da hastalığın bulaşma riskini ciddi şekilde artırır. Kene ısırığı durumunda yapılması gereken ilk şey, keneyi bilinçsizce çıkarmaya çalışmadan bir sağlık kuruluşuna başvurmaktır. En çok yapılan hatalardan biri, keneyi gövdesinden çekerek çıkarmaya çalışmaktır. Oysa özellikle Hyalomma marginatum gibi kene türlerinin ağız yapıları oldukça uzundur ve deriye sıkıca tutunurlar. Gövdeden çekildiğinde kenenin ağız kısmı deride kalabilir ve enfeksiyon riski artar” diye konuştu.

https://www.sehrivangazetesi.com/vanlilar-dikkat-vanda-olumlu-vaka-olmasa-da-endise-var