Van’ın kırsal kalkınma potansiyeli var ama destek yok!

Van, coğrafi yapısı, üretim potansiyeli ve genç nüfusuna rağmen kırsal kalkınmada hak ettiği yeri alamıyor. Alternatif sektörlerin yeterince gelişmediği kentte, göç oranı her geçen yıl artarken, kırsal alanlar daha da boşalıyor. Kırsal kalkınma için güçlü bir zemin sunan Van, bu potansiyelini değerlendiremiyor.

Kırsal nüfusun yoğun olduğu Van, yıllardır uygulanan kalkınma programlarına rağmen kırsal kalkınmadan yeterince pay alamıyor. Tarım ve hayvancılıkla birlikte el sanatları, kırsal turizm gibi alanlarda da büyük potansiyele sahip olan kentte, bu alanların yeterince desteklenmemesi göçü arttırıyor. Eğitimden ulaşıma, altyapıdan istihdama kadar birçok alanda yaşanan eksiklikler, Van’da kırsal bölgelerde yaşamı zorlaştırıyor. Bu durum, kırsaldan kent merkezine göçü tetiklerken aynı zamanda Van’ın kalkınma fırsatlarını değerlendirmesinin önüne geçiyor. Kapsayıcı ve sürdürülebilir kırsal kalkınma için bölgeye özgü stratejilerin geliştirilmesi büyük önem taşırken konuyla ilgili Şehrivan’a konuşan Van YYÜ’lü Prof. Dr. Süleyman Kozat, kırsal kalkınmanın anahtarının hayvancılık olduğunu ve kırsal kalkınma için saha çalışmasının şart olduğunu dile getirdi. Yıllar önce kırsal kalkınma üzerine yapılan bir çalışmanın koordinatörlüğünü de yürüten Kozat, kırsalda kalkınmanın anahtarının da hayvancılık olduğunu vurguladı.

KOZAT: KIRSALDAN KENTE GÖÇÜ ENGELLEMEK AMACIYLA KIRSAL KALKINMA ÇALIŞMALARI BAŞLATILDI
Kozat, kırsal kalkınmayla ilgili bilgi vererek, “19. yüzyılda sanayileşmenin hız kazanmasıyla birlikte kırsal nüfusun kentlere göçü artmış, bu durum kentlerde aşırı kalabalıklaşmaya neden olmuştur. Yol, elektrik, su ve okul gibi temel hizmetlerde yaşanan sorunlar çarpık kentleşmeyi beraberinde getirmiştir. Bu sorunları azaltmak ve kırsaldan kente göçü engellemek amacıyla kırsal kalkınma çalışmaları başlatılmıştır. Türkiye’de ise 1980’lerden itibaren kırsal kalkınma çalışmaları, kalkınma kuruluşlarının desteğiyle birçok sivil toplum kuruluşu tarafından yürütülmeye başlanmıştır. 2000’li yıllardan sonra kalkınma ajansları kurulmuş ve kırsal kalkınma faaliyetleri bu kuruluşlar tarafından desteklenmektedir” dedi.

İŞTE KIRSAL KALKINMANIN ÖNÜNDEKİ ENGELLER
Van’da kırsal kalkınmanın önündeki en büyük engellere değinen Kozat, “Kırsal kalkınmada yaşanan sorunların temelinde ekonomik yetersizlikler, eğitim eksiklikleri ve gelecek kaygıları yatmaktadır. Türkiye’de yaşanan ekonomik sorunlar göz önüne alındığında, kırsal kalkınmaya dair adımların atılması artık bir zorunluluk haline gelmiştir. 2000’li yıllardan itibaren bu amaçla birçok kalkınma ajansı kurulmuştur. Van’da kırsal kalkınmanın önündeki en büyük engellerden biri ekonomik ve eğitsel yetersizliktir. İşsizlik, enflasyon, gelir adaletsizliği gibi nedenlerle kırsalda kalkınma zorlaşmaktadır. Kentlerdeki çarpık kentleşmenin temel nedeni kırsaldan göçtür. Topyekûn bir kalkınma sağlanmak isteniyorsa, kırsalda istihdam yaratılmalı ve gençler kırsalda tutulmalıdır” ifadelerini kullandı.

DOĞRU PROJELERLE VANLI GENÇLERİN GÖÇÜNÜN ÖNÜNE GEÇİLEBİLİR
Kozat, Van’da mevsimlik işçilik nedeniyle genç nüfusun göç ettiğini belirterek, “Bu amaçla gençlere yönelik sürdürülebilir projeler geliştirilmeli, gençler tarım ve hayvancılık gibi faaliyetlere yönlendirilmelidir. Van’da her yıl mevsimlik işçilik nedeniyle genç nüfus göç etmektedir. Eğer gençlere kırsalda kalacakları iş olanakları sunulursa bu göçlerin önüne geçilebilir. Projelerin sürdürülebilirliği için düzenli eğitimlerle desteklenmeleri de büyük önem taşımaktadır” diye konuştu.

“VAN KIRSALINDA HAYVANCILIK KALKINMANIN ANAHTARI”
Van’da kırsalda hayvancılığın önemine dikkat çeken Kozat, “Van’da kırsalda hayvancılıkla uğraşan hanelerin kalkınmasında, hayvancılık en önemli faaliyetlerin başında gelmektedir. Bu alanda faaliyet gösteren hanelerin mutlaka devlet desteğine ihtiyacı vardır. Bu desteğin sağlıklı bir biçimde verilebilmesi için öncelikle uzman bir ekiple ön saha çalışması yapılmalı ve desteklenecek çiftçiler belirlenmelidir. Bu ekip; İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden temsilciler, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nin ilgili fakültelerinden akademisyenler, meslek odaları ve konuyla ilgili STK temsilcilerinden oluşturulmalı ve mümkün olduğunca siyasi yapılardan uzak olmalıdır” şeklinde konuştu.

“KALKINMA İÇİN SAHA ÇALIŞMASI VE RAPOR ŞART”
Kırsal kalkınma için bir rapor hazırlanması gerektiğini dile getiren Kozat, “Bu ekip tarafından hazırlanacak raporlara dayanarak kırsal kalkınma çalışmaları değerlendirilmelidir. Çünkü mevcut durum analizi yapılmadan engellerin ne olduğunu söylemek sağlıklı olmayacaktır. Van İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Kırsal Kalkınma Şube Müdürüyle yaptığım görüşmede, son iki yılda kırsal kalkınma projelerine 500 milyon TL’den fazla yatırım yapıldığı ifade edildi. Genç Çiftçi Projesi, Uzman Eller Projesi ve “Kırsalda Bereket Hayvancılıkta” gibi çeşitli projeler yürütüldüğünü belirttiler. Ancak tekrar vurgulamak gerekirse, sağlıklı ve etkili projelerin uygulanabilmesi için mutlaka mevcut durumun analiz edilmesi gereklidir” dedi.

VAN’DA KIRSALDA İSTİHDAM VE ÜRETİM İÇİN NE YAPILMALI?
Van’ın kırsal bölgelerinde üretim ve istihdamı artırmak için en acil yapılması gerekenleri sıralayan Kozat, “Tarımsal ve hayvancılık faaliyetlerinin kırsalda cazip hale gelmesi için bu faaliyetler devlet tarafından belli aralıklarla mutlaka desteklenmelidir. Üretilen ürünlerin pazarlama sorunu yaşanmamalı, destekler doğrudan maddi olarak değil; ihtiyaçlar doğrultusunda (hayvan, yem bitkisi, çoban, ahır yapımı gibi) verilmelidir. Bu nedenle, desteklenecek çiftçilerin ihtiyaçları ön saha çalışmalarıyla tespit edilip bu doğrultuda planlama yapılmalıdır” diye aktardı.

EĞİTİM OLMADAN SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA OLMAZ
Kırsalda eğitim programlarının önemini ifade eden Kozat, “Ayrıca, kırsal alanda desteklenecek her faaliyet öncesinde mutlaka ilgili eğitim programları uygulanmalıdır. Eğitimler sadece teorik değil, uygulamalı şekilde verilerek faaliyetlerin sürdürülebilirliği sağlanmalıdır. Hayvancılıkla uğraşan kesimin eğitim düzeyinin düşük olması (yüzde 5.5) eğitimin önemini daha da artırmaktadır. Çiftçilerin güncel bilgiye ulaşması, desteklerden yararlanabilmesi ve faaliyetlerini doğru sürdürebilmesi için bu eğitimler büyük önem taşımaktadır” diye konuştu.

KOZAT’TAN ÖNERİ: BÖLGEYE UYGUN DESTEK MODELİ GELİŞTİRİLMELİ
Önerilerde bulunan Kozat sözlerini şöyle tamamladı: “Desteklenecek faaliyetler, bölgenin coğrafi, sosyal ve ekonomik özelliklerine göre belirlenmelidir. Örneğin Bahçesaray gibi ilçelerde coğrafi şartlar göz önünde bulundurulmalıdır. Van kırsalında hayvancılık için elverişli mera alanları mevcuttur ve bu alanların mevcut durumu analiz edilmelidir. Van’ın yüksek rakımlı yapısı, bitkisel üretimi sınırlandırmakta ve hayvancılığı daha da ön plana çıkarmaktadır.”
[19:30, 08.07.2025] Necati Drsn: Van, coğrafi yapısı, üretim potansiyeli ve genç nüfusuna rağmen kırsal kalkınmada hak ettiği yeri alamıyor. Alternatif sektörlerin yeterince gelişmediği kentte, göç oranı her geçen yıl artarken, kırsal alanlar daha da boşalıyor. Kırsal kalkınma için güçlü bir zemin sunan Van, bu potansiyelini değerlendiremiyor.

https://www.sehrivangazetesi.com/vanin-kirsal-kalkinma-potansiyeli-var-ama-destek-yok